Dodendantz, The Text

This is the complete text from Dodendantz.

This text is exactly as it was printed in 1520. A few missing letters have been added in square brackets, and a few typos have been fixed (line 69 "kyeser" → "keyser", line 321 "mestte" → "mester" and line 323 "loszhety" → "loszheyt").

A more modernized version where U/V and I/J/Y are used as in modern German, and where names are capitalized can be found along with a translation here.

Introduction
Introduction

Introduction

¶ God vorboth adam in deme paradyse
Eth nicht van desser frucht de ick dy wyse
Deystu hir entyegen. so mostu steruen
Nicht du alleyne. men ock al dyne eruen
5 Adam brack dat gheboth ane noth
Alsus quam an vns de natürlike doth
Dem wy nenerleyewys konen entwyken
Olde. yunge. ya de arme myt den ryken
De hilghe schrift ropt myt allem flyd
10 Dat hir yo is eyne korte tyd
Ock hebbe wy des grote vorfarenheyt
Wo yd alle dage fuste gheyt
Hirvmme latet yw dyt vor ogen staen
Wente in korter tyd möthe gy dar an
15 De doet sendet yw neenen breff
He kumpt slyken recht so eyn deff

Death
Death

Death

   De doet
¶ In dessen dantz essche ick yw alle
Wo vele yuwer ock is in deme talle
Komet an. gy möthen doch mede
20 Altes nicht helpen yw de wedderrede
Nicht spare ick wer adel efte yöget
Neen gelth. stath. wyszheyt efte döget
Weset altomale by tyden bereyt
Komet alle heer in mynen kreyt
25 Ick wyl yw vp de erden strecken
Vnde ernstlik eynen foeth lenger recken
He sy olth. yunck. arm efte ryke
Ick neme se mede al ghelyke
Des mynschen leuent is in der yöget
30 Vorfullet myt sunden vnde veler vndöget
Sus spare ick ok nicht yöget. wo yd gha
Vnde dantze sus vore. folget alle na

Death to the pope
Death to the pope

Death to the pope

De doet sprickt vort an alsus to deme pawese
    De doet
Her pawes. dy mene ik. wes hastigen rede
Du holdest vp erden de hoghesten stede
35 Eyn vicari Cristi. de hogheste prelate
Dantze du voran. nach dyneme state
Hefstu dit hilge ampt wol vorstaen
So machstu nu frolik vor den heren gaen

Pope

   De Pawes
God vorbarme dy ouer my. miserere mei
40 Maria helpe my vnde ock de gracia dei
Al byn ick to grotem stathe vth vorkoren
So byn ick doch ghewest vele vorworen.
Der kristen wolfart. betrachten myt flyth.
Here wes des andechtich. yd is nu recht tyd

Death to the cardinal
Death to the cardinal

Death to the cardinal

   De dot tome cardinal
45 Her Ca[r]dinal. tret her an mynen dantz
Ick mene dy. ernstlyk heel vnde gantz
Dyn apostelyke stae[t]h vnde werdicheyt
Wert nu gantz vnde heel nedder gheleyt
Jo hogher stath di god heft ghegeuen
50 Jo grotter rekenschop dyt merke euen

Cardinal

   De Cardinal
Deus meus. god wes myner yo nu dechtich
Al byn ick in stathe. hoch vnde mechtich.
Gheholden de stede. der hilgen apostel
Werdich geachtet. ya ach so kostel
55 De doet wyl my dyt gantz vorderuen
God gnade my. wente nu moth ick steruen

Death to the bishop
Death to the bishop

Death to the bishop

   De dot tome bisschop.
Her bisschop du werst nu geföget to der erde
Eyn bisschop is eyn gheystlyk herde
Hefstu de schape cristi gheholden in acht
60 Nicht vorstroyet. men ghevödet vnde wa[c]ht
Dar susz alle prelaten synt tho vorplicht
Bystu so. dantze fort fruchte nicht

Bishop

    De bisschop
Pax domini vnde syne grote barmherticheyt
Mothe my nu yo syn bereyt
65 Wo eyn recht bisschop schal leuen
Dat heft Paulus tho Thimotheo schreuen
Dat bedencke ik nu in myneme lesten
O god ghetruwe her de föge yd tome besten

Death to the emperor
Death to the emperor

Death to the emperor

    De doet to dem Keyser
Her keyser. du werest tho eynem heren
70 Vtherkoren. de cristenheyt to regeren
Myt dem swerde der rechtferdicheyt
De hilge kerke to holden in eyndrechticheyt
De vyende der cristen myt flyte to haten
Isset so gescheen. dat mach dy nu baten

Emperor

    De Keyser
75 Alle myn stath vnde werdicheyt
Wert nu tho hantes nedder gheleyt
Dat maket de alder-greszlikeste doet
Syn both is starck. syne macht is groth
Wo hoch ik sy ick kant nicht keren
80 Gnade my god. eyn here aller heren

Death to the empress
Death to the empress

Death to the empress

    De dot tor keyserynnen
Ja keyserynne. dat is dat olde leet
Se spreken alle. ick byn noch nicht bereyt
Beyde yo noch eyne lange tyd.
Neyn. de forstynnen vnde frouwen de nu syd
85 Dantzen gerne. vele nyer trede
Holth an. dantze vort vp eyn ander stede

Empress

    De Keyserynne
Ich. wo rechte wunderlyk is my to synne.
Al byn ick eyne ryke eddele keyserynne
Nicht en kan ik höger in stathe rysen
90 Ok kan syk neyne groter forstynne bewysen
In alle desser heelen cristenheyt
To steruen byn ik noch nenerleyewisz bereyt.

Death to the king
Death to the king

Death to the king

    De doet tome konninck
Her konninck hochgheboren. eddel vnde ryk
Dantze myt. du werst nu myn ghelyk
95 Dyt behoret dyneme stathe. merke my
Rechtferdich to wesen barmhertich dar by
Isset so van dy vnde den dynen ghescheen
So wert dy god. gnedichlyken anseen

King

    De Konnynck
De doet kumpt to my sunder frage
100 Ach mochte ick yd setten myt öm in dage
Hundert yar vnde meer scholde yd staen
Eer he my eyn yaword scholde aff gaen
Al mynes rykes raet rydders vnde mansz
Neen gheyt vor my. in dessen dantz

Death to the duke
Death to the duke

Death to the duke

    De doet tome hertogen
105 Hochgheboren hertoge van eddelem slechte
Sus hebben di heten dine ridders vnde knechte
Men ik wil dy anders to spreken
Holth an. ik wil dyn herte tobreken
De denne is rede. heft god ghesecht
110 Wan he ön esschet. salich is de knecht

Duke

    De Hertoch
Dyt hadde ik ernstlik vaken ghewroken.
De my susz hadde toghesproken
Men nu moth ik hebben paciencie
Wente my wroget seer myne conciencie
115 De doet kumpt heer seer unghehür
Ick moth vort. yd sy lucke efte effentür

Death to the abbot
Death to the abbot

Death to the abbot

    De doet [t]o dem Abbet
Her abbet. geystlike vader. di mene ik gantz.
Kum hastygen in den dodendantz.
In velen capittelen hefstu gewesen
120 Dar dines ordens regel wart gelesen.
Hefstu di wol dar na gericht.
Mit dynen broderen. so fruchte nicht

Abbot

    De Abbet
Ach hadde ik dat gheholden myt flyd
Mit al mynen broderen de myt my syd
125 Dat queme my nu to groter bathe
Och hadde ick gode in dessem stathe
Also ghedenet in rechten truwen
So mochte ik dar nu ewich vp buwen

Death to the crusader
Death to the crusader

Death to the crusader

    De dot tom crützheren
Her meyster van dem düdeschen orden.
130 Ik wil myt di dagen in korten worden.
Di helpet nicht lenger staet efte ghelt.
Volge my na vp eyn ander felt.
Hefstu barmhertich ghewest dynen armen.
So wil sik god diner wedder erbarmen.

Crusader

    De crüt[z]here
135 Seet wo greselik synt desse word.
Nüwerlde hebbe ik der gheliken hord.
Vnse orde[n] strecket syk wente an de torkye.
Dorch prützen. lyflant went an de wallachye.
Dyt alle kumpt my nu weynich to baten.
140 Help my nu maria so werde ik nicht vorlaten

Death to the physician
Death to the physician

Death to the physician

    De dot to dem doctor
Her doctor dantze myt holth an de hand.
Du hefst my nenen boden sand.
God de hogeste arste vnde de beste
He helpet erst vnde ok in dat leste.
145 Al de öm denen vth hertens grunt
Maket he ewich an der selen gesunt

Physician

    Doctor in artzedye
Ach god hir is gantz klene rath
Dyt water is vorware gantz quath
De ferwe is swarth. grön vnde roth.
150 Ick see dar in den bytteren doth
Vp der appoteken is nicht eyn krud
Dat yegen den doet. kan wesen gud

Death to the canon
Death to the canon

Death to the canon

    De doet tom canonik
Her domhere. proficiat. bona dies
Wordestu vorgetten. dat were wat nyes
155 Holth an. dantze mit in den doet
Dyne prebenden. rente. kleyn vnde groet
Al dat tytlyk is. werstu nu quyd
Men gude werke. belonet god to ewiger tyd

Canon

    De Canonicus
Och dat weth ik wol sy des bericht
160 Dat ik to veler geystlicheyt. byn vorplicht
Der ick noch nicht vele hebbe betenget
Nu werde ick van deme dode ghedwenget
Des hadde ick noch gantz kleynen louen.
Nu werde ick berouet alle myner prouen

Death to the priest

    De dot to dem parner.
165 Her kerkhere. cum licentia. ich kome to dy
Holth hastyghen an vnde folge my
Dy is bevolen de kerke. godes tempel
To geuen dynem kaspelfolke gude exempel
Bystu eyn gud herde eyn recht prelate
170 So kumpstu recht nu vort. to grotem state

Priest

    De pastor (parner).
O criste. du storuest vmme my gantz wylligen
Ick bydde dorch vordenst dyner hilligen
Vmme alle gude werke de werden ghedan
See my armen gnedichliken an
175 Laet dyne hylgen wunden vnde bittere doet
My yo nu helpen vth aller noet

Death to the monk
Death to the monk

Death to the monk

    De dot to dem monnike
Broder monnyck van wat orden dattu byst
Dyn orde[n] is gemaket ane argelyst
Van dem hilgen vaderen eyn recht reformacien
180 Wo wol du hefst gheleden etlyke temptacien
Vor dyn horsam. castigynge vnde ander arbeyt
Wert god dy g[e]uen de ewygen salicheyt

Monk

    De monnick
O deus. wo wol queme ick denne to mathe
Mochte ick komen to so grotem stathe
185 Myn kleyne arbeyt. waken. lesen vnde syngen
Konde my neynerleyewysz dar henne bringen
Were cristus vor my so bitterlik nicht gestoruen
Dar myt he my dit al heft vorworuen

Death to the knight
Death to the knight

Death to the knight

    De dot to dem rydder
Her rytter ick do dy hastich to wetten
190 Treth an. ick wyl dy nicht vorgetten
Volge my nu in den dodendantz
Dyn stath. wer[l]tlyke ere. heel vnde gantz
Nympt nu eyn ende ane alle schympen
De wegge is nu vp. went an den tympen

Knight

    De rytter
195 Help ridder sunte iurgen. my is gantz bange
Tauende sath ik alto lange
By deme konnynge. myneme gnedigen heren
Dat dede ick öm tho groten eren
Nu vole ick an my den bitteren doet
200 O god help my yo nu in desser noet

Death to the official

    De doet to deme official
Gy geystliken richters. ok du official.
Komet alle heer in dessen gral.
Curtesaners. ock alle gy notarius.
Hinricus. iohannes. locate vnde bacalarius.
205 Vor godes richte möte gy in desser fart.
Dar helpet neyne wassene neze. efte flassene barth

Official

    De Official
Ach god dyt synt seer scharpe word.
De ick nü hir susz hebbe ghehord.
Myt al den gesellen de myt my syd.
210 Hadde wy dat rychte vorstan myt flyd.
Mit rechter guden conciencien.
So horde wy nu eyne gnedige sentencien

Death to the hermit
Death to the hermit

Death to the hermit

    De dot tom klüsener
Broder conrat. eft wo du bist geheten.
Desses dantzes laet di nicht vordreten.
215 Bistu otmodich ghewest. ane glitzerye
So de vaders plegen in der wostenye
Di[n] willige armod vnde ander flid.
Wert got di belonen to ewiger tid.

Hermit

    De klüsener
O here dencke myner in desser stunt
220 De du vmme my byst yammerliken vorwunt
Erlöze mi so du dedest den hilgen Heliam
Vnde den guden konnynck Ezechiam
Nym my here vth dessem elende
Myne sele bevele ick in dyne hende

Death to the mayor
Death to the mayor

Death to the mayor

    De dot tom bormester
225 Her bormester. dat ordel vnde alsodane word
Hefstu noch nicht eer ghehord
Dath dy nu wert thogesecht
Dantze myt. du most vor godes recht
Is nu gerecht dyne conciencie
230 So werstu horen eyne gnedyge sentencie

Mayor

    De borgermester
Ach god wo schal ick dyt vorstaen
De doet tastet my ernstlyk an
Ick meende ick scholde noch werden gesparet.
Dat vele sake noch worden gheklaret
235 De borgers konen my nicht wol entberen
Id is gud by tyden steruen leren

Death to the nun
Death to the nun

Death to the nun

    De dot to der nonnen
Klosternonneken. vorvere dy nicht to sere
Desses dantzes hefstu grothe ere
Wente de syk gode heft ghegeuen
240 Vnde de wyl voren eyn geystlik leuen
De moth syk gantz van der werlde keren
Vnde schal by tyden steruen leren

Nun

    De klosternonne
Eya help maria. my is öuel to mode
Schal ik alrede steruen dat do ik node
245 Ick hadde ghehopet noch meer to leren
Wo ick scholde denen gode mynem heren
Dem ik myne sele hebbe vortruwet gantz
Vnde also mochte erlangen der iunckfrouwen krantz

Death to the merchant
Death to the merchant

Death to the merchant

    De dot tom kopman
Kopman. to steruende bystu gantz bedrouet
250 De werlt heft dy men sere gheouet
Vmme gelt deystu arbeyt vnde flyd
Men gode to denen hefstu neene tyd
Nu mostu myt in eyn ander lant
Wat is nu dath vele ghyrent bewant

Merchant

    De kopman
255 Ach yd is yo war. hadde ik myne tyd
Gode ghedenet myt so grotem flyd
Also ick na gelde hebbe ghyret
Vnde weynich hilge dage rechte fyret
So krege ik wysz ewyghe salicheyt
260 Dem gelde to denen is al vorloren arbeyt

Death to the nobleman
Death to the nobleman

Death to the nobleman

    De dot tome iuncheren
Juncher. wo rechte fromde is dy by my.
Vnde byn doch nu so na by dy
Dath schaltu recht also vorstan
Dyn leuent is nu tho deme ende ghan
265 Hefstu wol ghedenet gode dyneme heren
So kumpstu nu tho groten eren

Nobleman

    De iuncher
Ach neen leyder. dat is vorkeret
Gode to denen hebbe ick nicht wol gheleret
Men slomen. domen dryncken vnde syngen
270 Myt pypen. bungen. dantzen. spryngen
Myn vader heft my vele to hope lacht
Vp den dot hadde ik noch nicht ghedacht

Death to the maid
Death to the maid

Death to the maid

    De dot tor iunckfrowen
Junckfrouwe gyseltrut wo ick dy schal heten
Dantze vort. laet dy nicht vordreten
275 Du plechst gerne tho dantzen vnde spryngen
Vele nye leede lerestu syngen
To steruende make dy hastygen rede
Dar synt vele achter de möten alle mede

Maid

    De iunckfrouwe
Ach neyn. ick byn yo noch eyne yunge derne
280 Myne elderen behelden my ock gantz gerne
Eya mochte ick beholden dat leuen
Dar wolde ik al mine kleynöde vmme geuen
De dot sparet nicht olde efte de nyen
Ick beuele my deme sone der iunckfrowen marien

Death to the citizen
Death to the citizen

Death to the citizen

    De doet to deme borger
285 Du Borger lechst grote sorge dar an
Dattu mogest heten eyn ryke man
De tytlik gud wyl sammelen ane sunde
Vnde gode dar by wyl hebben to frunde
Der synt manckt vyuen nauwe twey.
290 Dede socht ewich gut salich is de

Citizen

    De borger
Ach got wat hebbe ik dar vele vmme dan
Dath ick mach heten eyn erbar man
Vnde ock vele geldes mochte weruen
Dat sulue to laten mynen kynderen vnde eruen
295 Hadde ik den armen ghegeuen myt flyd
Ach de dot nympt my dat leuent vnde tyd

Death to the beguine
Death to the beguine

Death to the beguine

    De dot to der bagynen
Vorveer dy nicht kornute. suster bagynken.
Id is all eyns eft du hetest wobbeke efte kristinken.
Krichstu wat to wetten. gysteren efte hüde.
300 Wo draden kumpt dat manckt de lüde.
Neen dinck hyndert dy nu so sere.
Alse vele vnnutte tydynge vnde nye mere.

Beguine

    De baghyne
Do men my nicht konde ryke beraden
Moste ick werden bagyne draden
305 Ik hebbe gheknuttet geneyet vnde gewracht
Myt kleynen sorgen myn leuent henne bracht
Ock hebbe ik my erneret myt der spyllen
O dot. schone myner noch vmme ihesus willen

Death to the fool
Death to the fool

Death to the fool

    De dot tom doren
Hyntze sychelenfyst van geckeshusen
310 Du hefst lange noch gan in deme susen
Du dorest fuste an. lest ock nicht aff.
Vnde blyfst eyn narre wente in dat graff.
Dantze vort. ik wyl di vor syngen.
Du most nu na myner pipen springen

Fool

    De dor efte geck
315 Al wor ik weet de fetten slöke.
Dar gha ick hen manckt de köke.
Ick ethe vnde dryncke myt den heren.
Eyn ander betalet. ick helpet vorteren.
Myt lichten synnen bungen vnde pipen
320 Nu kumpt de dot vnde wyl my grypen

Death to the craftsman
Death to the craftsman

Death to the craftsman

    De dot tom amptman
Mester amptman hefstu myt truwen ghewerket
So kumpstu nu int rechte market
Nicht myt loszheyt. schon vor ogen
Bynnen feyl. vnde so bedrogen
325 Bystu ock truwe ghewest myt allem flyd
Dat belonet god nu vnde ock to ewyger tyd

Craftsman

    De amptman
Ach neen. ick befruchte my in velen saken.
Mochte ick leuen. ick wolde yd beter maken
Ick hebbe yo myn ampt wol ghelerd
330 Mynen gyldebröderen was ik ok lef vnde werd
Dat my doch de doth lenger leuen lethe
Wat schade öm dath vnde myne fruwen grete

Death to the studenten
Death to the studenten

Death to the studenten

    De dot to dem studenten
Her domine efte iohannes wo dyn name ist
De dot gyft dy nicht lenger fryst
335 Eyn yunck man schal by tyden leren
To denen gode syneme heren
Hefstu dat ok so myt flyte gheleret
So werstu nu ewichlyken gheeret

Student

    De studente
Non non expectate. yd is noch neen tyd
340 Ik hebbe studeret mit grotem flyd
Vaken hebbe ik ghekregen scharpe correccien
So wan ik yo vorsumede de leccien
Mochte ick appelleren de doth deyth my wee
Ach leyder neen. dat is impossibile

Death to the peasant
Death to the peasant

Death to the peasant

    De doth to deme buren
345 Tytke burkerl. holth an myt der hast
Wen ik angrype. den holde ick fast
Hefstu den hilghen teyn boden horsam wesen
De dyn kerkhere dy plach vortolesen
So wert dy nu schaden nicht eyn stucke
350 Vnde kumpt dy to seer grotem lucke

Peasant

    De bure
Neyntwar. wo scholde ik so alrede steruen
Ik wyl noch bynden mannyghe gerwen
Mochte ik leuen wente in de arne
Myn wyff heft ock vefteyn stucke garne
355 Nicht ein schyte schadet my. mochte ik leuen
Ok wolde ik minem iunkeren de pacht wol geuen

Death to the rider
Death to the rider

Death to the rider

    De doth to dem rüter
Du rüter woldest gerne iuncher heten
Dantze vort. laet dy nicht vordreten
Ik wyl myt dy fechten in dessen dagen
360 Gewynnestu. so werstu nu to rytter slagen
Ik wil dyn ouerdaet nicht lenger schonen
Dyne groten word helpen dy nicht eyne bonen

Rider

    De rüter
Wolvmme. wolheer myt lichten synnen
De nicht en waget. de kan nicht wynnen
365 De doth maket my halff den schrul
My duncket he is alderdynge dul
He begynnet my hir vnde dar to plücken
He menet mi vorwar eyn fel to rücken

Death to the journeyman
Death to the journeyman

Death to the journeyman

    De dot to dem amptghesellen vnde ander yungelyngen
God sprickt myt synem hilgen munde.
370 Waket vnde bedet to aller stunde.
De dot sendet yw nenen breff.
He kumpt slyken recht so eyn deff.
Hir vmme amptgheselle. holt an de hanth.
Du most myt in eyn ander lanth

Journeyman

    De amptgheselle
375 Wat lanth. wat lanth. schal ick nu wanderen
Ik quam nu kortes van westen vth flanderen.
Nu kumpstu dot vort yagen myt macht.
Vp dy hebbe ik noch nicht ghedacht.
Ik gynge leuer to kroge myt mynen kumpanen.
380 To der wytten vlen. efte to deme roden hanen

Death to the nurse and child
Death to the nurse and child

Death to the nurse and child

    De dot to der ammen.
Amme kum heer myt deme kynde
Ik neme den werd myt deme ghesynde
De suster. den broder myt alle den gesten
Olth. yunck. quaden vnde ock de besten
385 God dede wonet in den hogesten tronen
Wyl yslyken recht na den werken lonen

Wet nurse

    De amme vnde kynt.
Ach greselyke doet. schone dessem kynde.
Dat ick hir in de döke wynde
Ach ick behelde dyt kynt gantz gerne
390 Ach schone ok my armen derne
Ach wyl my noch leuen laten
Wat kan dy dat schaden efte baten

In the end Death speaks
In the end Death speaks

In the end Death speaks

    Int besluth sprickt de dot alsus
¶ Tredet alle heer. papen ock gy leyen
Ick wyl yw alle vmme meyen
395 Myt desser setzen. grot vnde kleyne
Myt rechtem ernste ik yw alle meyne
Myn anslach is myt groter hast
So wene ik fate. den holde ick fast
Dantzet mede. ik synge vorhen
400 Alsus heth de sanck den ick meen
Bytterlyken steruen is de erste sanck
De ander is der klocken klanck
Der drydde is. in korter stunden
Werstu vorgetten van dynen frunden
405 Vmme dyn tytlyke gud ghan se to deele
De worme vmme dat flesz. de düuel vmme de sele
Wan denne dyt sus wert entricht
Dat eyn yslyk syn eyne part kricht
Dat holth he so fast ane alle feyl
410 He geue dat nicht vor de anderen twey deyl
Krygen de worme dat flesz to deele
Se achten nicht des gudes edder der sele
Wan de frunde ock krygen dat gud
Achten kleyn wat lyff vnde sele doet
415 Kricht de düuel de sele in beholth
Ja. he geue se nicht vor alle golth
Vp dat syn wylle yo nicht en schee
Eyn yslyk syk wol vore see
Leret wol steruen vnde syd bereyt
420 Wol steruen allen kunsten bouen geyt
Wol steruen. is so groten kunst
Dar mede men kumpt in godes gunst
O Criste. dorch dynen doth sy wy vorlost
Wesz du yo vnse ewyghe trost. Amen
     Anno domini Mcccccxx Lübeck

The source of this text

The text has been compared with Timothy Sodmann's photographic reprint.

Notice that "u" and "v" often are used opposite of modern German, the same goes for "i", "y" and "j". A easier, modernized and more readable version where proper names (like e.g.: "God") are capitalized, and punctiation has been added, can be found along with a translation here.