Reynke de Vos, bog 1, kapitel 24

Hvordan Reynke anklagede og bagtalte sin egen far og hans øvrige slægtninge og venner og derved samtidig anklagede sine fjender, og hvordan han på denne måde blev sat fri.

¶ Wo Reynke openbar wroget vnde besecht synen eghenen vader vnde syne anderen vrunde, vppe dat in sodaner manneren syne vyende mede worden besecht, vnde wo he by sodanen stucken wart vorlöset. Dat XXIIII. capittel.

2085 DE konnygynne sprack wedder an:
„Reynke, latet vns recht vorstan
Van desser sake de warheyt vast,
Vp dat yuwe sele blyue vmbelast."

¶ Reynke sprack: „syd des berycht,
2090 Ik mod nu steruen, dat is anders nicht;
Scholde ik denne myne sele alzo beladen,
Dar myt se queme in ewygen schaden
Vnde se des ewych scholde entgelden?
Beter ysset, dat ik de nu mod melden,
2095 Wo wol se syn myne leuesten Magen,
De ik vul node scholde bedragen.
Ik vruchte der hellen pyne, de dar is groet;
Dar vmme ik yd yummer seggen moet."

¶ Deme konnynck wart dat herte swar;
2100 He sprack: „Reynke, sechstu ok war?"

¶ Reynke sprack: „o eddele here,
Id is war, al byn ik sus sundich sere.
Wat scholde my dat to bathe komen,
Dat ik my suluen wolde vordomen?
2105 Gy seen yo wol, wo yd myt my is,
Steruen mod ik nu, dat is wys.
Scholde ik nu nicht spreken de warheyt,
Dar my de doet vor ogen steyt?
My mach nycht helpen bede efte gud."
2110 Sus beuede Reynke, dar he stod,
In eyneme ghefynseden schyn van vruchten.
Vort sprack de konnygynne myt tüchten:
„Reynkens nod entfermet my sere.
Hir vmme, bydde ik yw, myn here,
2115 Doet Reynken etlyke gnade,
Vp dat na blyue grotter schade.
Latet ene nu in desser stunt
Vns wytlyk doen de rechten grunt,
Vnde dat eyn yslyk swyghe styl,
2120 Vp dat he nu spreke, dat he wyl."

¶ De konnynck boet swygent alzo vort.
Reynke sprack: „nu horet myne wort!
Is dat myneme heren, deme konnynck, leff,
Ik wyl yw lesen sunder breff
2125 Vnde de vorrederye openbaren,
Dar ik nemande dencke an to sparen."

¶ Nu machmen horen eynen nyen vunt,
(Reynkens loßheyt hadde nene grunt)
Wo he synem egen vader mede
2130 Quad vnde vnere ouer sede,
Ok den greuynck, synen leuesten vrunt,
De em doch in allen nöden bystunt.
Dyt dede he al in der andacht,
Datmen synen worden des to beth geue macht,
2135 Dat he alzo myt syner sprake
Syne vyende brochte in de suluen sake,
De sus na syneme lyue stunden.

¶ He sprak: „myn here vader hadde ghevunden
Des mechtygen konnynges Emerykes schat
2140 In eyneme vorholentlyken pat,
Vnde do he hadde sus groten gud,
Wart he so stolt vnde hoghe van moed
Vnde helt alle deren in vnwerdicheyt
Myt syner gecklyken hochfardicheyt,
2145 De to voren syne ghesellen waren.
He leeth Hyntzen, den kater, varen
In Ardenen, dat wylde lant,
Dar he Brunen, den baren, vant;
He entboet eme dar syne hülde
2150 Vnde dat he in Vlanderen komen scholde,
Eft he konnynck wolde wesen.
Do Brun vnde Hyntze den breff hadden lesen.
He wart kone, vrolych vnde vnvorverd,
Wente he des lange hadde begherd.
2155 He reysede in Vlanderen altohant,
Dar he mynen heren vader vant;
He entfenck ene wol vnde sande tor stunt
Na Grymbart, dem wysen, vnsen vrunt,
Vnde na Ysegrym ok alzo vort.
2160 Desse veer handelden mannich wort;
Hyntze de kater was de vyfte.
Dar lycht eyn dorp, dat heeth Yfte;
Twysschen Yfte vnde Ghent
Hadden se sus dyt perlement
2165 In eyner dusteren, langen nacht.
Nicht myt god, men des duuels macht,
Vnde myt mynes vaders ghewelde,
De se dwanck myt syneme gelde,
Sworen se dar des konnynges doet;
2170 Eyn yslyk deme anderen syne hulde boet.
Se sworen vp Ysegrymes höuede vorware
Alle vyue, dat Brun de bare,
Den wolden se to konnynge maken
Vnde voren en in den stoel to Aken
2175 Vnde setten eme vp de krone van golde.
Were yemant, de dyt keren wolde,
Van des konnynges vrunden efte magen,
De scholde myn vader al voryagen,
Myt syneme schatte dat vmme dryuen,
2180 Myt vmme to kopen, myt breue to schryuen.
Dyt krech ik to wetten alzo:
Id gheschach vp eynen morgen vro,
Dat Grymbart den wyn dranck vnghespart,
Dar van he vrolyck vnde drunken wart,
2185 Vnde sede dat hemelyken syneme wyue.
He sprack: „see, dat dyt by dy blyue!"
Se swech so lange, vorstad my recht,
Dat se yd myneme wyue ok heft ghesecht.
Se swor er, dar se weren to samen,
2190 By der dryer konnynge namen,
By erer ere vnde truwe,
Wer dorch leff noch dorch ruwe,
Nemande scholde [se] seggen vort;
Men myn wyff helt nicht ere wort.
2195 Wente dat erste, dat se by my quam,
Sede se my al, dat se vornam.
Se sede ok eyn warteken dar by,
Dat ik encket vorstunt by my,
Dat yd war was alder dynck;
2200 Ik was al drouych, wor ik ok ghynck.
Ick wart andencken der poggen al,
De eyns to gode repen myt grotem schal,
Dat he en eynen konnynck wolde gheuen,
Dat se in dwange mochten leuen,
2205 Wente se weren vry in allem lant.
God horde se vnde sande en tohant
Den adebar, de se noch hatet
Vnde se nummer in vreden latet;
Alle tyd deyt he ene vngnade.
2210 Nu klagen se vast, nu ysset to spade;
Se syn bedwungen alder dynck
Vnder den adebar, eren konnynck."

    ¶ Sus sprack Reynke to al den deren,
De dar stunden vnde de dar weren:
2215 „Seet, sus vruchtede ik seer vor vns allen,
Dat yd ok myt vns sus mochte vallen.
Here, sus sorgede ik ok vor yw,
Des gy my weynich dancken nu.
Ick kenne Brunen schalck vnde quaet
2220 Vnde vul van groter ouerdaet.
Dar vmme vruchtede ik ene seer;
Ik dachte, worde he vnse heer,
Dat wy denne alle weren vorlorn.
Ik kenne den konnynck wol gheborn,
2225 Seer mechtich vnde ok guderteren
Vnde ok gnedich allen deren.
Ik dachte vuste vp desse dynge,
Id were eyne quade wesselynge,
Datmen eynen bur, eynen vneddelen vrad,
2230 Brochte in alsodanen stad.
Ick dachte dar vp mannyghe weken,
Wo ick desse sake mochte tobreken.
Bouen alle sake vrodede ick dat:
Behelde myn vader synen schat,
2235 He scholde myt syneme valschen spele
To plasse bryngen vele vnde vele
Vnde den konnynck bryngen van syner ere.
Dyt betrachtede ik gantz sere,
Wor de schat wesen mochte,
2240 Vp dat ik en van dannen brochte.
Wor myn vader, de lystyge olde,
In deme velde efte in deme wolde
Henne toch efte henne leep,
Was id heet, kolt, nat efte deep,
2245 Was id by nachte efte by dage,
Jummer was ik ok in der laghe.