Reynke de Vos, bog 1, kapitel 17

Hvordan Reynke fortsatte med at bekende mange af sine ugerninger, især hvordan han havde forrådt ulven. Det XVII. kapitel.

¶ Wo Reynke vordan bychtet etlike syne myssedaet, sunderliken, wo he den wulff vaken heft bedroghen. Dat XVII. ghesette.

DE konnynck en is my nicht entghaen,
Ik hebbe em vaken schande ghedan",
1415 Sprack Reynke, „vnde ok der konnyginnen,
Dat se spade wyl vorwynnen;
Se synt beyde gheschendet by my.
Noch hebbe ik dar to, dat segge ik dy,
Isegrym den wulff gheschendet myt vlyt,
1420 Dat al to seggen neme vele tyd.
He is nicht myn om, wol heet ik en so,
He horet my altes nichtes to.
Id gheschach eyns, des is wol ses yar,
He quam to my to der Elemar
1425 In dat kloster, dar ik was
Begheuen vp dat sulue pas.
He bath, dat ik em helpen scholde,
Wente he dar ok monnyck werden wolde.
He meende, dat were van synen dyngen,
1430 Vnde beghunde myt der klocken to klyngen;
Dat lüdent duchte em wesen so soethe.
Ik leet em bynden beyde vöthe
An den klockreep na syneme wyllen,
Vp dat he synen lusten mochte styllen
1435 Vnde dat lüdent wol mochte leren.
Men dyt quam em to klenen eren;
Wente he ludde so sere vtermaten,
Dat alle dat volk by der straten
Weren alle in groter vare.
1440 Se meneden, de duuel were dare,
Vnde lepen, dar se dat lüdent horden;
Vnde eer he konde in korten worden
Seggen: „ik wyl my hir begheuen",
Hadden se em vyl na ghenomen syn leuen.
1445 He bath my, dat ik en scholde eren
Vnde dat ik em lethe eyne platten scheren;
Dar suluest to der Elemar
Leet ik em affbernen bouen dat haer
So seer, dat em de swarde kramp.
1450 Vaken krech he van my den ramp.

¶ Ik lerde em vyssche vangen vp eynen dach,
Dar he ok entfenck mannygen slach.
Ik leydede en eyns in Güleker lant
To eynes papen hus seer wol bekant;
1455 Dar suluest en was neen pape ryker.
Desse hadde eynen langen spyker,
Dar mannych specksyde ynne lach,
Dar he entfenck mannygen slach;
Dar to was in deme spyker noch
1460 Versch fles ghesolten in eynen troch.
Isegrym brack dorch de want eyn gath,
Vp dat he flesches mochte ethen sath.
Ik heeth en vry krupen dar in,
Ik wolde en schenden, dat was myn syn.
1465 He ath so vele vthermathe,
Dat he vth deme suluen ghate
Nicht komen konde, dar he in quam,
Dat em syn grote buek benam.
Do moste he klagen solk ghewyn;
1470 Wente dar he hungerich sus quam in,
En mochte he sath nicht komen vth.
Ik ghynck vnde makede groet gheluth
In dat dorp vnde groet gherochte,
Vp dat ik en to plasse brochte.
1475 Ik leep, dar de pape sath
Ouer tafelen vnde ath,
Vnde vor em stunt eyn kappon
Ghebraden, eyn so vetten hon.
Ik spranck to myt der hast
1480 Vnde nam dat hoen vnde leep do vast.
De pape makede groet gherochte,
He leep my na, al dat he mochte;
Vnvorwarynges he vmmetoch
De tafel, dat se henne vloch.
1485 Dyt schach al an synen danck;
Dar lach spyse vnde dranck.
He reep: „sla, warp, vange vnde steck!"
Do vel de pape in den dreck.
Al de dar quemen, de repen: „sla!"
1490 Ik leep vor vnde se my dat na.
Des volkes wart vele in deme tal,
De myn argeste meenden al.
De pape dat grotste rochte dreff,
He reep: „we sach ye konre deeff?
1495 He nam my dat hoen, dar ick sath
Ouer tafelen vnde ath."
So lange leep ick vp dat pas
Wente vor den spyker, dar Ysegrym was;
Dat hoen leet ick vallen dar,
1500 Wente yd was my alto swar;
An mynen danck moste ick yd laten
Vnde leep do hen myne straten.
Id was noth, dat ick wech quam.
Vnde do de pape dat hoen vpnam,
1505 Heft he Ysegryme vornomen
Vnde al, de myt em weren ghekomen.
Do reep he lude: „vrunde, slaet!
Hir is eyn wulff, noch eyn deeff quad.
Lathe wy en lopen, des hebbe wy schande
1510 In alle desseme Güleker lande."
Isegrym dachte, wat he konde;
Ja, dar entfenck he mannyghe wunde.
Se makeden alzo groten lud,
Dat alle de buren quemen vth;
1515 Se slogen en, dat he lach vor doet.
Newerlde quam he in solke noet.
De dyt vp eyn laken malede,
Wo he des papen speck betalede,
Noch scholde dat gantz selsen laten.
1520 Do worpen se Ysegrym vp de straten;
Se slepeden en dorch struck, dorch steen,
Neen leuent wart in em gheseen.
Se worpen en in eyne vnreyne kule,
Wente he stanck greseliken vule;
1525 He hadde syk van groten sleghen
Beschetten vnde bevulet alderweghen.
Se meneden alle, he were doet.
In sodanen slegen vnde noed
Vnde in alsodaner vmmacht
1530 Lach he dar de gantzen nacht
Alze eyn recht armer wycht.
Wo he wech quam, des weed ik nicht
Vnde weed des neen encket bescheed.

¶ Dar na swor he my [mit] eynen eyd,
1535 Syne hulde eyn yar vmmen trent;
Men dat enwas nicht vele bewent.
Dar vmme he my swor, was dat:
Ik scholde em honre maken sath.
Vp dat ick en echt mochte beschalken,
1540 Sprack ick van eyneme hanenbalken,
Dar seuen honre vp to sytten plegen
Vnde eyn hane, wol veth tho degen.
Do ick en dar hadde ghebracht,
Do was yd eyne stunde na mytnacht.
1545 Dar was eyn venster vpghestuth;
Ik dachte, dat scholde my komen to nuth.
Ik dede, wo ik wolde krepen dar dore,
Men Ysegrym moste krepen vore,
Ik sprak: „krupet men vry dar in,
1550 Wente dede wyl hebben ycht ghewyn,
De mod dar yo wes vmme doen;
Sus kryghe gy draden eyn vetten hoen."
He krop in wol halff in vare
Vnde ghynck tasten hir vnde dare.
1555 Do swor he dure by syner ere:
„Wy syn vormeldet, dat vruchte ik sere.
Hir vynde ik van honren nicht eynen bytten. "
Ik sprack: „de hir vore plegen to sytten,
De hebbe ick vuste wech ghenomen.
1560 Men wylle wy schaffen vnsen vromen,
Wy moghen nicht vordroten syn
Vnde mothen deper krepen in."
De balke was smal bouen der dore,
Dar wy vp kropen; men he was vore.
1565 De wyle he sus de honre sochte,
Sach ick, dat ick en hönen mochte:
Ick krop to rugge wedder vth,
Dat venster vel to ouerlud,
Do ick de stutteklyncken loßbrack.
1570 Dar van Ysegrym so sere vorschrack,
Dat he vel eynen swaren val
Van deme balken, wente he was smal.
Se worden vorveret, de dar slepen;
De by deme vüre legen, se repen,
1575 Dat dorch des hogen vensters gath
Ghevallen were, se wusten nicht wat.

¶ Se stunden vp vnde entfengeden lecht.
Do se en segen, dar wart he echt
Gheslagen, vorwunt wente in den doet.
1580 Ik hebbe en ghebracht in mannyge noet,
Meer wan ik nu kan nomen;
My wundert, dat he noch is entkomen.

¶ Noch hebbe ik ok dat bedreuen
(Ik wolde, dat yd were na ghebleuen)
1585 Myt syneme wyue, vrouwen Ghyremod,
Dar er vnere van entstod,
Vnde lancksem dat schal vorwynnen.
See, dyt ysset, dat ik van al mynen synnen
Vnde vp desse tyd kan bedencken,
1590 Dat myne sele mochte krencken.
Vp dat myn sele kryge quyteren,
So bydde ik seer vmme absolueren,
Vnde settet my, dat yw duncket gud."

¶ Grymbart was lystych vnde vroet.
1595 He brack eyn rys by deme weghe
Vnde sprack: „om, nu slaet yw dre sleghe
Vp yuwe hud myt desseme ryse
Vnde legget yd dan, dar ik yw wyse,
Vnde sprynget dar drewerf ouer her
1600 Sunder strumpelen ouer dwer.
Denne kusset dat ryß sunder nyd
In eyn teken, dat gy ghehorsam syd.
Desse penitencie ick yw sette;
Hir myt sy gy van alre smette
1605 Quyd vnde van allen sunden,
De gy ye deden vor dessen stunden;
Wente ik vorgheue se yw alle,
Wo vele der ok is in deme talle."

¶ Dyt dede Reynke an alle vordreet.
1610 Do sprack Grymbart: „om, nu seet,
Dat gy yw beteren myt guden werken;
Leset yuwe salmen vnde ghaet tor kerken,
Vastet de rechten setteden tyd,
Vyret de hylgen daghe myt vlyt,
1615 Trostet de krancken in alle yuwen dagen,
Wyset de to weghe, de dar na vragen!
Juwe almysse schole gy gerne geuen
Vnde vorsweren yuwe boze leuen,
Alze rouen, stelen vnde vorraden;
1620 So kome gy ane twyfel to gnaden."

¶ Reynke sprack: „ik wyl myt vlyt
Dyt wyllygen doen al myne tyd."